Obiekty sakralne
Zabytkowy kościół św. Wawrzyńca w Bobrownikach
Stary kościół w Bobrownikach jest jedynym zabytkiem architektury drewnianej
Ziemi Będzińskiej i najstarszym drewnianym zabytkiem sakralnym w Zagłębiu.
Wraz z cmentarzem, na którym dokonywano pochówków do końca XIX w.,
Ziemi Będzińskiej i najstarszym drewnianym zabytkiem sakralnym w Zagłębiu.
Wraz z cmentarzem, na którym dokonywano pochówków do końca XIX w.,
został wpisany do Rejestru Zabytków Województwa Śląskiego.
*
Zabytkowy kościół św. Wawrzyńca w Bobrownikach, na tle nowego kościoła.
۩
Historia kościoła sięga początku XVI w. Świadczą o tym wyniki
przeprowadzonych w 2009 r. badań dendrochronologicznych
i w 2011 r. prac archeologicznych oraz treści siedemnastowiecznych protokołów
wizytacyjnych parafii kamieńskiej, do której Bobrowniki od czasu przeniesieniu
w 1227 r. z bytomskiej parafii św. Małgorzaty należały do 1820 r.
przeprowadzonych w 2009 r. badań dendrochronologicznych
i w 2011 r. prac archeologicznych oraz treści siedemnastowiecznych protokołów
wizytacyjnych parafii kamieńskiej, do której Bobrowniki od czasu przeniesieniu
w 1227 r. z bytomskiej parafii św. Małgorzaty należały do 1820 r.
W 2. połowie XVI w.,
kiedy w dobie reformacji kościół w Kamieniu przejęli luteranie,
świątynia mogła być kościołem parafialnym
świątynia mogła być kościołem parafialnym
utworzonej prawdopodobnie parafii bobrownickiej.
Po przeprowadzonej na przełomie XVI/XVII w. rekatolizacji
była kaplicą parafii kamieńskiej, jak przed reformacją.
była kaplicą parafii kamieńskiej, jak przed reformacją.
۩
Fragment protokołu wizytacyjnego parafii kamieńskiej w 1619 r.:
" W granicach parafii wyróżnia się kaplica parafialna we wsi Bobrowniki,
kaplica św. Wawrzyńca... dawno temu poświęcona."
( A. Metr. Krak.)
Fragment protokołu wizytacyjnego parafii kamieńskiej w 16 57 r.:
"Kaplica we wsi Bobrowniki drewniana poświęcona św. Wawrzyńcowi
nie uległa pogorszeniu."
( A. Metr. Krak.) 
Fragment protokołu wizytacyjnego parafii kamieńskiej w 16 65 r.:
" We wsi Bobrowniki należącej do kościoła parafialnego w Kamieniu
jest kaplica drewniana.
Dach osobliwie żerdziami przed wichrem zabezpieczony przecieka,
potrzebuje natychmiastowej budowy od podstaw."
( A. Metr. Krak.)
۩
Zachowana do lat 30. XX w. belka stropowa z wyciętą datą »1669«
i zachowane w ścianach starszej części kościoła bierwiona ścięte około 1520 r.,
pozwalają przypuszczać, że w 1669 r. dokonano zaleconej budowy nowego dachu,
od stropu tzn. od podstaw.
۩
W latach 1821-1855 r. był kaplicą filialna, a w latach 1856-1904 kościołem filialnym
W latach 1821-1855 r. był kaplicą filialna, a w latach 1856-1904 kościołem filialnym
parafii siemońskiej, do której Bobrowniki wówczas należały.
۩
Kopia 1. strony pisma z 8 maja 1822 r., w którym m.in. czytamy:
"Kościołek w Bobrownikach egzystujący ma ołtarzy 3, ...i organki małe..."
(AP Kielce)
۩
W 1858 r. w związku z podwyższaniem kościoła
dokonano jego przebudowy i gruntownego remontu.
Oszalowanie wnętrza wraz z barokowymi malowidłami zostało zachowane.
Poświadczeniem tych dokonań jest pismo z 5 listopada 1860 r.
do arcybiskupa A. M . Fijałkowskiego. W piśmie tym napisano:
"Żądamy aby parafja w kościółku niegdyś farnym,
pod wezwaniem św. Wawrzyńca we wsi Bobrowniki,
przywrócona została.
Celem tego kościół przed dwoma laty
kosztem 2.500 rubli odrestaurowanym został."
.
۩
W latach 1888 - 1889 kościół został rozbudowany,
dobudowano drugą nawę, wyższą i szerszą od pierwszej,
oraz dwie wieże osadzone na jej zachodnich narożach.
Od 1904 r. rozbudowana świątynia jest kościołem parafialnym
dobudowano drugą nawę, wyższą i szerszą od pierwszej,
oraz dwie wieże osadzone na jej zachodnich narożach.
Od 1904 r. rozbudowana świątynia jest kościołem parafialnym
erygowanej wówczas Parafii Rzymskokatolickiej p.w. św. Wawrzyńca
w Bobrownikach.
Dawna część traktowana jest jako prezbiterium.
Dawna część traktowana jest jako prezbiterium.
Od strony północnej przylega do niej zakrystia
z dobudowaną od wschodu małą kruchtą.
Stropy i ściany kościoła pokrywa polichromia.
Stropy i ściany kościoła pokrywa polichromia.
Obrazy o treściach religijnych i patriotycznych, na stropie nawy i na tzw. tęczy,
zostały namalowane w latach 1923-1924 przez Otto Kowalewskiego;
bogate ornamenty wokół nich i na stropie prezbiterium oraz skromne na ścianach,
na przełomie lat 1952/1953 przez Kazimierza Idczaka.
Pod skromną polichromią ścian prezbiterium zachowane
zostały pierwsze malowidła, prawdopodobnie z XVII w.
Obrazy namalowane przez Otto Kowalewskiego na stropie prezbiterium
i na jego wschodniej ścianie niestety nie zachowały się,
Pod skromną polichromią ścian prezbiterium zachowane
zostały pierwsze malowidła, prawdopodobnie z XVII w.
Obrazy namalowane przez Otto Kowalewskiego na stropie prezbiterium
i na jego wschodniej ścianie niestety nie zachowały się,
zostały zniszczeniu w czasie wyzwalania Bobrownik w styczniu 1945 r.
۩
Ołtarz św. Wawrzyńca i utracona polichromia Otto Kowalewskiego.
Zdjęcie z 1930 r. ze zbiorów AP w Kielcach.
۩
Wartość historyczną i artystyczną zabytkowego kościoła podnosi jego wyposażenie,
w szczególności wpisany do Rejestru Zabytków Ruchomych Województwa Śląskiego
barokowy ołtarz główny z siedemnastowiecznym obrazem św. Wawrzyńca.
Ołtarz ten, wraz z nastawą wykonaną przez bytomskiego snycerza
Wojciecha Śliwińskiego, został sprowadzony z Bytomia w 1880 r.,
po rozebraniu tamtejszego drewnianego kościoła św. Małgorzaty.
w szczególności wpisany do Rejestru Zabytków Ruchomych Województwa Śląskiego
barokowy ołtarz główny z siedemnastowiecznym obrazem św. Wawrzyńca.
Ołtarz ten, wraz z nastawą wykonaną przez bytomskiego snycerza
Wojciecha Śliwińskiego, został sprowadzony z Bytomia w 1880 r.,
po rozebraniu tamtejszego drewnianego kościoła św. Małgorzaty.
۩
Ołtarz św. Wawrzyńca.
Zdjęcie wykonane w 2006 r. przez J. Sawińskiego.
۩
Po obu stronach nastawy stoją dwie rzeźby dominikanów
- Święty Jacek i Błogosławiony Czesław -
wykonane prawdopodobnie w pracowni Jana Solskiego.
Do czasu pożaru bytomskiego kościoła św. Jacka w 1868 r. należały do jednego
z jego bocznych ołtarzy; do Bobrownik trafiły w 1875 r.
W 1976 r. zostały wyzłocone i wysrebrzone.
Do czasu pożaru bytomskiego kościoła św. Jacka w 1868 r. należały do jednego
z jego bocznych ołtarzy; do Bobrownik trafiły w 1875 r.
W 1976 r. zostały wyzłocone i wysrebrzone.
۩
Do zabytków zaliczone są także:
otarze boczne - św. Barbary i św. Stanisława Kostki (dawniej św. Anny) - z XVIII w.;
rzeźba Chrystus Pan w cierniowej koronie z XVII w.; ambona z XVIII w.,
obrazy - Matka Boska Różańcowa z 15 tajemnicami,
Święty Józef z Dzieciątkiem Jezus, Ecce Homo - z przełomu XVII/XVIII w.,
Święta Magdalenaz XIX w.;
organy Paula Berschdorfa z Nysy, zbudowane w latach 80. XIX w.;
ława z oparciem i skrzynia na ornaty z 2. połowy XIX w.
stare mszały oraz monstrancja i naczynia liturgiczne z 2. połowy XIX w.
۩
Opracowanie Haliny Gajdzik
»2015«